Ένα μυθιστόρημα που αξίζει να διαβαστεί...

 

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

---------------------------------------

Από τον Άγγελο Πετρουλάκη

 

 

Ένα μυθιστόρημα – ποταμός

για μια εποχή που σημάδεψε έντονα την ελληνική αρχαιότητα,

γνωστή ως Πελοποννησιακός Πόλεμος,

που συνδέθηκε με την θανάτωση του Σωκράτη,

πατέρα τών φιλοσόφων όλου του κόσμου.

 

 

 

Μάρκος Τσικότ:

Η δολοφονία του Σωκράτη

Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ

 

Είναι Ισπανός και θα τον χαρακτήριζα ως φιλέλληνα, αφού προστίθεται στην μεγάλη οικογένεια των Φιλελλήνων όλων των εποχών, καθώς το έργο του στηρίζεται στην έρευνα και την γνώση πλήθους βιβλίων σχετικών με την αρχαιότητα.

Τόσο στο προηγούμενό του βιβλίο, «Η δολοφονία του Πυθαγόρα» (εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ), όσο και σ’ αυτό, εντυπωσιάζει η προσπάθειά του ν’ ανασυστήσει εποχές μέσα από διάσπαρτα μελετήματα, αλλά και αυθεντικά κείμενα αρχαίων συγγραφέων, όπως του Θουκυδίδη, του Παυσανία και άλλων, σεβόμενος απόλυτα την καταγεγραμμένη ιστορία, χωρίς η μυθοπλασία να απειλεί στο ελάχιστο την αλήθεια.

Πρόκειται για πολυσέλιδο μυθιστόρημα, με περισσότερες από 830 σελίδες, που έχει ως κεντρικό πρόσωπο τον Σωκράτη, αλλά πραγματεύεται ολόκληρη την εποχή τού Πελοποννησιακού Πολέμου, περιγράφοντας με λεπτομέρεια τις συνθήκες τής κοινωνικής ζωής στην Αθήνα και την Σπάρτη.

Ακριβώς γι’ αυτό, πέρα από το ότι είναι συναρπαστικό ως αφήγημα, είναι και ιδιαίτερα χρήσιμο για αναγνώστες που δεν έχουν τις επιστημονικές γνώσεις ενός ιστορικού, καθώς δεν αναφέρεται απλά στα αίτια εκείνου του ολέθριου πολέμου και τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν, αλλά επεκτείνεται σε ένα πλήθος ιστορικών προσώπων τόσο της Αθήνας, όσο και της Σπάρτης.

Ο ίδιος ο συγγραφέας, απευθυνόμενος στους αναγνώστες τού βιβλίου, εξομολογείται:

«Ως αναγνώστης, μ’ αρέσει τα βιβλία να μη σβήνονται από το μυαλό μου όταν κλείνω την τελευταία σελίδα, θέλω να μου χρησιμεύουν για να μαθαίνω και κάτι εκτός από το να ψυχαγωγούμαι. Γι’ αυτόν τον λόγο, προσπαθώ τα μυθιστορήματά μου να είναι ευχάριστα και ταυτόχρονα να αναπλάθουν με σχολαστικότητα τον κόσμο στον οποίο εκτυλίσσεται η δράση. Επιπλέον, επιδιώκω η περιγραφή που παρουσιάζω μέσα από τις σελίδες να δίνει μια σφαιρική του εικόνα· δηλαδή, να μην είναι μόνο ένα αξιόπιστο σκηνικό για να τοποθετείται η πλοκή,  μα  ο αναγνώστης να σχηματίζει μια πλήρη εικόνα αυτού του κόσμου, στην προκειμένη περίπτωση της αρχαίας Ελλάδας και του Σωκράτη ως κεντρικού προσώπου.

Σημαντικό στοιχείο που αφορά στο σύνολό του το μυθιστόρημα είναι πως ο συγγραφέας διευκρινίζει ποια στοιχεία ανήκουν στον χώρο τής μυθοπλασίας και ποια έχουν σχέση με την ιστορική αλήθεια. Οι συνεχείς πολιορκίες τής Αθήνας, η επέλαση του θανατηφόρου λοιμού, που είχε αποδεκατίσει τον πληθυσμό της (κάτι που κάνει τον αναγνώστη να αναλογιστεί την σύγχρονη εισβολή τού κοροναϊού), η πολιορκία τής Ποτίδαιας και της Αμφίπολης, η μάχη τού Δήλιου, οι ναυμαχίες στις Αργινούσες και στους Αιγός Ποταμούς, η εκστρατεία τών Αθηναίων στην Σικελία, ζωντανεύουν από την μυθοπλαστική δύναμη του συγγραφέα, σε σημείο που να καθηλώνεται ο αναγνώστης.

Όμως η μεγαλύτερη αξία τού μυθιστορήματος έγκειται στον σεβασμό τού συγγραφέα απέναντι στις πηγές, με κυριότερη την «Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου» του Θουκυδίδη. Μεταφέρω μια του ‘‘εξομολόγηση’’:

«Όσο έγραφα τη Δολοφονία του Σωκράτη, στα ράφια γύρω μου είχα πολλά βιβλία για την κλασική εποχή, αλλά το βιβλίο του Θουκυδίδη ήταν το μοναδικό που βρισκόταν πάντα δίπλα μου πάνω στο τραπέζι». Συνεχίζει δε, παροτρύνοντας τους αναγνώστες: «Διαβάστε οπωσδήποτε δυο τουλάχιστον αποσπάσματα γεμάτα λεπτομέρειες και με έναν δραματικό ρεαλισμό: τον λοιμό στην Αθήνα – δεν προκαλεί έκπληξη που ο ίδιος ο Θουκυδίδης προσβλήθηκε από τον λοιμό, αν και είχε την τύχη να αναρρώσει δίχως σοβαρές συνέπειες – και την εκστρατεία στη Σικελία, όπου είναι αδύνατον να μην αισθάνεται κάποιος οδύνη όταν βλέπει ότι, εξαιτίας μιας έκλειψης, ο Νικίας αποφασίζει να παραμείνουν στη θανάσιμη παγίδα του Μεγάλου Λιμανιού των Συρακουσών, ή όταν βλέπει σαράντα χιλιάδες άντρες να σέρνονται διψασμένοι και πεινασμένοι στην ύπαιθρο της Σικελίας ενώ τους κυνηγούν και τους σκοτώνουν με πέτρες και βέλη. Παρεμπιπτόντως, δεν έχω προσθέσει κανένα φανταστικό στοιχείο σ’ αυτά τα συμβάντα, όλα όσα περιγράφονται στο μυθιστόρημα αντιστοιχούν στις μαρτυρίες που συνέλεξε ο Θουκυδίδης από ανθρώπους που ήταν παρόντες σ’ εκείνα τα τρομερά γεγονότα».

  Μόνο καλές εντυπώσεις μού άφησε η ανάγνωση του μυθιστορήματος, προσφέροντάς μου ένα ακόμα κέρδος: Με ανάγκασε να ανατρέψω σε μια μεγάλη βιβλιογραφία, που έχει σχέση όχι μόνο με τα ιστορικά γεγονότα, αλλά και με την καλλιτεχνική δημιουργία τής εποχής, από την Γλυπτική, την Αρχιτεκτονική και την Ζωγραφική, μέχρι τις Τραγωδίες και την φιλοσοφική σκέψη τού Πλάτωνα, τους σοφιστές, τα ήθη, αλλά και την ερωτική ζωή τών αρχαίων Ελλήνων (μέσα από το κορυφαίο μελέτημα του Ανδρέα Λεντάκη, και άλλων).

 

Λάρισα, 24/9/2020