Ψυχροί δολοφόνοι ή κοινωνικοί εκδικητές;

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

---------------------------------------

Από τον Άγγελο Πετρουλάκη

---------------------------------------

Ελευθερία Μεταξά:

«Αθώοι ένοχοι»

Εκδόσεις: «ΜΙΝΩΑΣ»

Αν κάτι χαρακτηρίζει την αστυνομική λογοτεχνία  είναι η φαντασία. Από την δύναμη και την ικανότητα της φαντασίας του συγγραφέα, εξαρτάται τόσο η πλοκή τής μυθοπλασίας, όσο και το στιβαρό, και γεμάτο ανατροπές, κείμενο. Είναι δε εμφανές πως η συγγραφέας στόχο έχει να κρατήσει τον αναγνώστη στις σελίδες του, προσφέροντάς του συνάμα, στο τέλος, και την χαρά τής λύτρωσης.

Η Ελευθερία Μεταξά τα εκπληρώνει όλα. Έχει δημιουργήσει ένα μυθιστόρημα το οποίο κινείται στην σφαίρα τού αστυνομικού βιβλίου με έντονα στοιχεία ψυχολογίας.

Παράλληλα, του έχει δώσει και μια κοινωνική βάση, ιδιαίτερα σημαντική, αυτήν που εκφράζει ανθρώπους οι οποίοι πιστεύουν πως όπου δεν λειτουργεί η δικαιοσύνη, ανθίζει το φαινόμενο της αυτοδικίας.

Ο λόγος για το «Αθώοι ένοχοι», που άνετα θα μπορούσε να έχει και άλλους τίτλους, όπως «Οι εκδικητές», ή «Η εκδίκηση είναι γένους θηλυκού».

Τρεις είναι οι άξονες της μυθοπλασίας, γύρω από τους οποίους χτίζεται το μυθιστόρημα. Ένας αξιωματικός τής αστυνομίας, που προΐσταται της διευθύνσεως δίωξης εγκλημάτων κατά της ζωής, μια ψυχολόγος, η οποία είναι επίσημη συνεργάτιδα της αστυνομίας και η εγκληματική οργάνωση που σχεδιάζει και εκτελεί τις ανθρωποκτονίες, αποδίδοντας την δική της δικαιοσύνη σε περιπτώσεις που η δικαιοσύνη τής πολιτείας δεν λειτουργεί όπως θα έπρεπε.

Η συγγραφέας, επινοώντας την αφετηρία τής αφήγησης, εμφανίζει ένα πρόσωπο, μια νεαρή σπουδάστρια, το οποίο θα λειτουργεί ως καταλύτης σε όλη την διάρκεια της αφήγησης. Είναι αυτή που θα οδηγήσει τον συλλογισμό τού αναγνώστη πως κάτι ύποπτο συμβαίνει και θα εμφανίζεται, είτε ζωντανή, είναι νεκρή καθ’ όλη την εξέλιξη της δράσης.

Επίσης, επιλέγει να εμφανίσει τους δράστες σχεδόν από την αρχή τής αφήγησης (σελίδα 31), κρατώντας, όμως, τα πρόσωπά τους στο σκοτάδι και διατηρώντας μέχρι το τέλος το στοιχείο τού μυστηρίου και της έκπληξης.

Οι ανθρωποκτονίες που τελούνται έχουν μια κοινή σφραγίδα, η οποία και ενώνει τους δράστες, ως όρκος τιμής: Το λατινικό «Memento mortis», δηλαδή «Θυμήσου τον θάνατο».

Στην εξέλιξη του μύθου εμφανίζεται και το κίνητρο, που είναι και ο συνδετικός κρίκος. Όλα τα θύματα είναι υπεύθυνα για τον θάνατο κάποιων ανθρώπων, χωρίς όμως να έχουν τιμωρηθεί επαρκώς από την δικαιοσύνη. Η σειρά αυτών των ανθρωποκτονιών μένει για χρόνια ανεξιχνίαστη, μέχρι που κάτι δεν πάει καλά στο ευρύτερο περιβάλλον τών δραστών.

Ένα ακόμα κοινό στοιχείο είναι πως κάποια από τα πρόσωπα έχουν στερηθεί το παιδί τους, το οποίο το έχουν ‘‘αντικαταστήσει’’ υιοθετώντας ένα άλλο.

Τέλος, κοινό στοιχείο αποτελεί και ο τρόπος θανάτωσης. Οι δράστες θανατώνουν τα θύματά τους χρησιμοποιώντας μεσαιωνικά εργαλεία βασανιστηρίων και θανάτωσης.

Το ερώτημα για το πόσο κοινωνικά αποδεκτή είναι μια αυτοδικία, αιωρείται πάνω από την μυθοπλασία. Είναι τιμωρία ή κοινό έγκλημα; Αποκαλύπτει βαθιά πληγωμένους ανθρώπους ή εγκληματικούς χαρακτήρες; Είναι γεγονός πως η συγγραφέας ακροβατεί σ’ ένα τεντωμένο σχοινί, αφ’ ενός γιατί κατανοεί το κίνητρο ισχυρά πληγωμένων ανθρώπων, αφ’ ετέρου γιατί δεν εγκρίνει αυτές τις πράξεις αυτοδικίας. Οι προβληματισμοί της είναι βάσιμοι και μπορούμε να της αναγνωρίσουμε ότι χειρίζεται με ιδιαίτερη λεπτότητα τις απαντήσεις.

Το επιπλέον θετικό στοιχείο είναι ότι έχει δημιουργήσει ένα σφιχτοδεμένο μυθιστόρημα, που δεν επιτρέπει να ατονήσει το ενδιαφέρον τού αναγνώστη, αφού τον καθηλώνει στις σελίδες του.

Λάρισα, 21/7/2020