Η ζωή στο κόκκινο

Η ζωή στο κόκκινο
(Παρουσίαση του μυθιστορήματος «Ζωές στο κόκκινο, 3-3-2011)
Χρήστος Μπλέτας – δημοσιογράφος (τ. διευθυντής «Ε» Ελευθεροτυπίας)


Όταν τέλειωσα την ανάγνωση του βιβλίου μου γεννήθηκε η εξής απορία: Ο Άγγελος είναι ένας συγγραφέας που υποδύεται τόσα χρόνια το δημοσιογράφο ή ένας δαιμόνιος δημοσιογράφος που βρήκε ένα τρόπο να πει λόγια ανείπωτα φορώντας τον μανδύα του συγγραφέα;

Υπάρχουν πολλοί λόγοι - πέραν της επαγγελματικής μου διαστροφής- που με κάνουν να πιστεύω ότι ο Άγγελος είναι τελικά το δεύτερο. Ένας αθεράπευτα ρομαντικός δημοσιογράφος με λογοτεχνική φλέβα.

Αναφέρω ορισμένους που πηγάζουν από την ανάγνωση του βιβλίου του.

• Αντλεί το θέμα του μυθιστορήματος από την επικαιρότητα. Οι «ζωές στο κόκκινο» έρχεται ως συνέχεια του προηγούμενου βιβλίου του, «κρυφοί έρωτες» , μια έκδοση, που γνώρισε επιτυχία στο κοινό της πόλης και αναφερόταν στην περίφημη «γκαρσονιέρα της Λάρισας», όπως έγινε γνωστή από τα ΜΜΕ, στο πανελλήνιο

• Η κοινή γνώμη έχει ιδιαίτερη σημασία για τους ήρωές του, όπως άλλωστε και για κάθε δημοσιογράφο. Eίναι η άποψη και παράλληλα η συνείδηση μιας κοινωνίας που ασκεί έλεγχο και κριτική.

• Επιλέγει εφημερίδα να είναι εκείνη που πατάει την σκανδάλη ώστε να ξεσπάσει το ροζ σκάνδαλο και

• Περιγράφει με λεπτομέρεια και ακρίβεια τα γεγονότα τηρώντας πιστά τους κανόνες της κλασσικής δημοσιογραφίας, η οποία γράφει την ιστορία της στιγμής. Μιλά δηλαδή, με σαφήνεια για τις πράξεις και τις προθέσεις των πρωταγωνιστών του βιβλίου και δεν αφήνει σκιές και αμφιβολίες για τους χαρακτήρες και τις απόψεις τους.

• Επιλέγει ως πρωταγωνιστές, πρόσωπα οικεία, που μας θυμίζουν κάποιους, ίσως κι εμάς τους ίδιους. Μέχρι τέλους, κρατά με τέχνη το ενδιαφέρον του αναγνώστη σχετικά με την κατάληξη που ο συγγραφέας επιθυμεί να έχουν οι ζωές στο κόκκινο, όχι στο κόκκινο του ερωτικού πόθου ή του συναισθηματικού πάθους, αλλά στο κόκκινο ενός ανεξέλεγκτου ερωτικού ενστίκτου που επιδιώκει την εξαργύρωσή του στα πάσης φύσεως τοπικά κοινωνικά χρηματιστήρια.


Το θέμα του βιβλίου είναι η ερωτική συμπεριφορά -ακραία και μη- εκπροσώπων της εύπορης τάξης της πόλης και επίδοξων μελών της. Για τους πρωταγωνιστές, η ηδονή είναι ένα τρόπαιο που καλείται κανείς να κυνηγά και να κατακτά διαρκώς. Ένας αυτοσκοπός, θρησκεία . Έτσι η κατάκτηση μιας όμορφης νεαρής ή ενός νεαρού χαρίζει αίγλη, πρόσκαιρη ευτυχία στον ήρωα ή στην ηρωίδα, αλλά διαρκεί τόσο όσο μια μέθη. Παράλληλα, δημιουργεί νέα πεδία ανταγωνισμού μεταξύ των θυτών και υποψηφίων θυμάτων.

Εκτός από τον τύπο του παραδοσιακού άνδρα, τον φιλόδοξο, κυνηγό ή μοναχικό, στο βιβλίο του Άγγελου εμφανίζεται στο προσκήνιο ένας νέος τύπος γυναικών. Οι γυναίκες «Cougar»., όπως λέγονται στις μέρες μας αυτές που κυνηγούν νεαρούς. Στο βιβλίο του Άγγελου είναι γυναίκες που δεν ολοκληρώθηκαν συναισθηματικά και σεξουαλικά στο γάμο τους. Ασφυκτιούν εγκλωβισμένες στο παραδοσιακό ρόλο της συζύγου και ζουν την πλήξη μιας επαρχιακής πόλης. Με ποικίλες ερωτικές συναναστροφές, αναζητούν την αυτοπραγμάτωση υποδυόμενες άλλοτε ηρωίδες από αμερικάνικες σαπουνόπερες που βλέπουν στην τηλεόραση κι άλλοτε τις πρωταγωνίστριες των φιλμ πορνό που προβάλλονται μεταμεσονύχτια.


Μέσα από μια άλλη ανάγνωση, το βιβλίο αποτυπώνει την ασημαντότητα της ζωής κάποιων ανθρώπων, τις μικρολογίες, καθώς και τρέχουσες αξίες που κυριαρχούν στην καθημερινότητα. Θα ήμουν άδικος αν ισχυριζόμουν ότι όλα αυτά είναι αποκλειστικά …προνόμια μιας πόλης. Η έλλειψη οράματος είναι κάτι που αφορά και την πρωτεύουσα αλλά και ολόκληρη τη χώρα και πολλούς από τους κατοίκους της..
Η διαφορά είναι στα μεγέθη, όχι στην ουσία. Αν πρόκειται, δηλαδή, για ένα παράγοντα της Λάρισας και την ανώνυμη νεαρά καλλονή συνοδό του, μπορεί και να μην ασχολούνταν κανείς μαζί τους, τουλάχιστον δημοσίως. Ενώ αν ο μεγαλοσχήμων είναι υψηλότερου βεληνεκούς, όπως για παράδειγμα ο γιος του Καντάφι την εποχή που ερχόταν στην Ελλάδα, και στο πλευρό του είχε μια πρώην Σταρ Ελλάς ή το φερόμενο ως κορίτσι του Ρέμου τότε θα διαβάζαμε τα καθέκαστα στο «Πρώτο Θέμα» (όπως και έγινε, την περασμένη Κυριακή). Το ρεπορτάζ είχε καθαρά χαρακτήρα πολιτικοκοσμικού κουτσομπολιού και σ’ ένα συμπέρασμα που οδηγούσε τον αναγνώστη ήταν ότι τώρα με την πτώση της φαμίλιας στη Λιβύη χάνονται τα έξτρα πετροδόλαρα από το κουμπαρά της χώρας και των κοριτσιών που έφερναν συνάλλαγμα.
Με λίγα λόγια η κοινωνική και οικονομική άνοδος μέσω ερωτικών γνωριμιών, γάμων και συναναστροφών είναι φαινόμενο που συναντάται ευρέως, έρχεται από τα βάθη της ιστορίας και μάλλον θα συνεχίσει, όσο υπάρχει ανθρώπινη ιστορία.
Μόνο που σε κάποιες δύσκολες εποχές, όπως είναι οι δικές μας, διάφορα ακραία φαινόμενα, όπως της εκπόρνευσης, αντιμετωπίζονται με ανοχή και γίνονται ευρύτερα αποδεκτά. Είναι φαινόμενα που προέρχονται κυρίως από την αδυναμία των κοινωνιών να παράγουν πλούτο με αποτέλεσμα τα μέλη τους να μην έχουν επαγγελματικές ευκαιρίες μέσα από τις οποίες θα μπορούσαν να βελτιώσουν ραγδαία την κοινωνική και οικονομική τους θέση.
Η μοίρα της σύγχρονης Ελλάδας μας οδήγησε αυτή την εποχή στο στάδιο όχι μόνο της οικονομικής πτώχευσης αλλά και της πτώχευσης των αξιών. Νομίζω αυτό συμμερίζεται και ο συγγραφέας του βιβλίου αν ερμηνεύω σωστά έναν βασικό ήρωά του ο οποίος, ανάμεσα στους πρωταγωνιστές των ροζ σκανδάλων, μοιάζει περιπλανώμενος και ξένος. Κουβαλά «παλιές ιδέες» για τις σχέσεις, όχι κατ’ ανάγκη καλογερικές. Ζει χωρίς ενοχή, την ηδονή των κορμιών και τον έρωτα των ψυχών. Είναι ένας φωτογράφος, αλλά συμπεριφέρεται σαν ποιητής. Η μοναξιά και η αγάπη, θα ‘λεγε κανείς, τον ψάχνουν να τον βασανίσουν η καθεμιά με τον τρόπο της.
Ο Άγγελος Πετρουλάκης δεν διστάζει να δημιουργήσει αναγνωρίσιμους χαρακτήρες στο βιβλίο του, με στερεότυπα, γεννήματα μιας ιδεολογίας που έθρεψε η μεταπολίτευση και μετά. Έτσι ο βιομήχανος είναι κυνικός, η σύζυγος είναι με προίκα, η κόρη ολίγον κακομαθημένη και αφελής, ο γαμπρός είναι προικοθήρας, ο γάμος είναι από συμφέρον, ο καλλιτέχνης είναι ευαίσθητος, η όμορφη νεαρά είναι μετρέσα, ο κοινωνικός περίγυρος των γυναικών υποκριτικός, ζηλόφθων κλπ. Ο Άγγελος διαλέγει να χτίσει το δημοσιογραφικό του μυθιστόρημα πάνω σε μια κοινώς αναγνωρίσιμη πραγματικότητα και να χρησιμοποιήσει τους κοινούς κώδικες επικοινωνίας προκειμένου να εκφράσει την άποψη του, την δική του αλήθεια : Ότι αυτή η ομάδα χαρακτήρων με την συγκεκριμένη ιδεολογία και με προσωπικά ελλείμματα θα πρέπει να αποκαλυφθεί και να αποδοκιμαστεί. Κι από κόκκινη η ζωή να γίνει μαύρη.