Για μια άλλη Εκκλησία;

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ

---------------------------------------

Από τον Άγγελο Πετρουλάκη

---------------------------------------

Η συνάντηση αρχιεπισκόπου και πρωθυπουργού, θέλουμε δεν θέλουμε, άνοιξε μια νέα σελίδα στη σχέση Εκκλησίας με το Κράτος. Είτε επιτευχθεί κάποιος συμβιβασμός, είτε όχι, η συζήτηση ξεκίνησε και θα έχει συνέχεια. Άγνωστο αν απ’ αυτήν θα υπάρξει κέρδος ή ζημιά. Το ό,τι στον πυρήνα τής συζήτησης τοποθετήθηκαν τα οικονομικά, μάλλον συνηγορεί για ζημιά. Γιατί η Εκκλησία εκφράζει τη Θρησκεία και η Ορθοδοξία είναι κατ’ εξοχήν πνευματική υπόθεση. Αλλά είναι και εθνική…

Μπορεί επί Τουρκοκρατίας οι Πατριάρχες να έπαιρναν την ‘‘ευλογία’’ τού σουλτάνου, καταβάλλοντας ιδιαίτερα δώρα και μεγάλα χρηματικά ποσά, αλλά οι ιερείς στήριξαν γενναία τον χειμαζόμενο υπόδουλο λαό. Αλλά ακόμα και για τους Πατριάρχες που εξαγόραζαν τον θρόνο τους, υπάρχει χώρος για βάσιμες δικαιολογίες. Την ιστορία την αντιμετωπίζουμε με την απόσταση ασφαλείας που μας χωρίζει από τα γεγονότα που τη συνέθεσαν. Η ιστορική κρίση έχει την ψυχραιμία τής χρονικής απομάκρυνσης από τα γεγονότα. Δεν διαθέτει εργαλεία τα οποία να ερμηνεύουν την ψυχολογία τών προσώπων, που διαδραμάτισαν έναν κάποιο ιστορικό ρόλο σε κάποια συγκεκριμένη στιγμή και κάτω από ποιες συνθήκες. Η Τουρκοκρατία δεν ήταν μια παρένθεση στην ιστορία. Μάλλον η παρένθεση ήταν η Εκκλησία επί Τουρκοκρατίας, που όμως δεν υπέκυψε, είτε γιατί η ηγεσία της χρησιμοποιούσε διάφορους ελιγμούς, είτε γιατί ο απλός κλήρος έδειξε εξαιρετικές αντοχές. Το σημαντικό είναι πως μέσα από αυτές τις συνθήκες, η Ορθοδοξία ταυτίστηκε με το Έθνος και δεν έγινε τυχαία, ή χαριστικά, η επίσημη θρησκεία του κράτους.

Από τα πλέον χαρακτηριστικά σημεία αυτής της ταύτισης είναι πως το 1940 οι Έλληνες στρατιώτες, στον πόλεμο, είχαν για προστάτιδά τους την Παναγία, απέναντι στους Ιταλούς που είχαν για δική τους προστάτιδα τη Μαντόνα. Δυο Μητέρες τού ίδιου Θεού, να ευλογούν τα αντίπαλα όπλα, με την Ελληνίδα Παναγία να αποδεικνύεται πιο… αποτελεσματική. Αλλά και σε επίπεδο καθημερινότητας, η Παναγία είναι μια μορφή ταυτισμένη με τον πόνο, την αγάπη, την αγαθή μεσολάβηση. Και όχι μόνον Αυτή.

Τώρα τα πράγματα αλλάζουν. Η συζήτηση ξεκίνησε. Δεν θα σταματήσει. Ο αρχιεπίσκοπος, είτε συμφώνησε, είτε όχι, πρόσφερε στην Εκκλησία μια σημαντική ήττα. Ο δε πρωθυπουργός δήλωσε με απόλυτο ύφος: 10.000 ιερείς θα πάψουν να θεωρούνται δημόσιοι υπάλληλοι. Και 10.000 νέοι διορισμένοι θα ισοφαρίσουν τον αριθμό των δημοσίων υπαλλήλων. Απέναντι στους δανειστές όλα θα είναι όπως ορίζουν τα μνημόνια (δηλαδή, για να κάνεις προσλήψεις πρέπει να δημιουργείς ή να έχεις κενά), που μπορεί να πανηγυρίσαμε για το τέλος τους, αλλά παραμένουν ισχυρά κι εμείς παραμένουμε μια χώρα υπό κατοχήν.

Υπό κατοχήν και η Εκκλησία;

Το σίγουρο είναι πως εκείνοι που επικαλούνται τον Θεό και δεν αναγνωρίζουν τους εαυτούς τους κάτι άλλο εκτός από Ορθόδοξους Χριστιανούς, είναι αριθμητικά πολλοί περισσότεροι από αυτούς που με την ψήφο τους έδωσαν τη δυνατότητα στον κ. Τσίπρα να γίνει πρωθυπουργός.

Μετράει αυτό; Και πόσο;

Σε όλους αυτούς, τους έστω μόνο τυπικά Χριστιανούς, εγείρονται πλήθος ερωτημάτων:

Το ‘‘παιγνίδι’’ παίζεται για τους προεκλογικούς διορισμούς;

Έχει στόχο την καλύτερη αξιοποίηση και διαχείριση της εκκλησιαστικής περιουσίας; Αν ναι, δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί με άλλους τρόπους; Άλλωστε, το ίδιο το Κράτος δεν έχει αξιοποιήσει τη δική του περιουσία, πώς θα αξιοποιήσει την Εκκλησιαστική; Η καραμέλα είναι μουχλιασμένη…

Ο ιδεολογικός πυρήνας τού ΣΥΡΙΖΑ μήπως εκπληρώνει υποσχέσεις προς άλλες θρησκευτικές κοινότητες, για προστασία, προνόμια και άλλα; Και πώς αντιδρά ο συνέταιρος των ΑΝ.ΕΛ;

Μια από τις συγκολλητικές ουσίες τής μεγάλης μάζας των συντηρητικών είναι και το θρήσκευμα. Μήπως πρόκειται για επίθεση στη βασική νοοτροπία, ή αλλιώς στις αξίες αυτών των ανθρώπων;

Ποια θα είναι η αντίδραση, όχι μόνο της Ιεραρχίας, αλλά και των θεωρητικών της Ορθοδοξίας, ακόμα και των λαϊκών;

Ένα ακόμα ερώτημα, από τα πολλά ακόμα που μπορεί να υπάρξουν: Επί κυβερνήσεως ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ η κατάσταση στα πανεπιστήμια είναι εντελώς διαλυτική. Αυτό δεν απασχολεί τον πρωθυπουργό, αντίθετα τον απασχολεί η Εκκλησία, η οποία και συγκροτημένη είναι, και στα χρόνια της κρίσης έδειξε τον φιλάνθρωπο χαρακτήρα της και πρόσφερε αρκετά. Γιατί;

Το όνομά του: Σαΐτης, Ελευθέριος Σαΐτης!

Λαρισαίοι…

Το όνομά του:

Σαΐτης, Ελευθέριος Σαΐτης!

---------------------------------------

Από τον Άγγελο Πετρουλάκη

---------------------------------------

Κλείνω τα μάτια στην ελεεινή καθημερινότητα που μας κυκλώνει, με τη βία, με τον τρόμο στα σύνορα της χώρας, με την αηδία από τα καμώματα των πολιτικών μασκαράδων.

Επιστρέφω στην αίθουσα του Ωδείου της πόλης μας, εκεί όπου, πριν δέκα μέρες, υποκλίθηκα στην γενναιοδωρία και τη σοφία δυο ανδρών. Δυο ευπατρίδες της πόλης μας…

Ελευθέριος Σαΐτης και Νικόλαος Παπαθεοδώρου.

Για τον δεύτερο έχω γράψει πολλές φορές και συχνά, στα κείμενά μου, προτείνω να δοθεί το όνομά του σε κάποιον από τους κεντρικούς δρόμους τής πόλης.

Το ιστορικό του έργο τεράστιο. Η συνεισφορά του στη συλλογή ιστορικών στοιχείων και κειμηλίων της πόλης ανυπολόγιστη. Χιλιάδες οι καταγραφές του, έργο πολλών ζωών και όχι μιας.

Την επιστημονική του βιβλιοθήκη ήδη τη χάρισε στην Ιατρική Σχολή.

Σεμνός και αθόρυβος. Περπατά στους πεζόδρομους μ’ ένα μόνιμο χαμόγελο χαραγμένο στα χείλη του. Στους ώμους του σηκώνει μια ιστορία χιλιάδων ετών, την ιστορία τής Λάρισας. Η πατριδογνωσία προσωποποιημένη…

Για τον πρώτο δεν έχω γράψει κάτι ελάχιστες αναφορές για την επιχειρηματική του δραστηριοποίηση, πριν από πολλά πολλά χρόνια, όταν διηύθυνα τις «Θεσσαλικές Επιλογές».

Χρέος μου να γράψω.

Είναι αυτός που γενναία χρηματοδότησε την έκδοση του σημαντικότατου τόμου «Ιχνηλατώντας την παλιά Λάρισα – Β΄», του Νικόλαου Παπαθεοδώρου, πολύτιμη συλλογή κειμένων τού γιατρού για γεγονότα και πρόσωπα που πέρασαν από την πόλη μας.

Ο ευγενικός κύριος Λευτέρης, πάντα λιγομίλητος, πάντα σεμνός. Με κατανόηση για τους ανθρώπους. Μέγας μαχητής στις παραγωγικές δραστηριότητές του.

Στην αρχή τού τόμου, συναντώ ένα του σημείωμα. Απλό, όμως βαρύ σε συναίσθημα.

«Γεννήθηκα το 1941 στο Καλοχώρι (Τόιβασι) Συκουρίου – Λάρισας…

»Η πρώτη μου επαφή με τη Λάρισα ήταν το 1948, όταν κατεβήκαμε με τη μητέρα μου Φραγκίτσα, με το γαϊδουράκι, αυτή καβάλα στο σαμάρι κι εγώ μικρός στα καπούλια, να επισκεφθούμε τις αδελφές μου που ήταν για ασφάλεια στην πόλη κατά τη διάρκεια του εμφυλίου. Μέναμε σε μια καλύβα τότε, κοντά στα Σφαγεία, στους Άγιους Σαράντα…

»Η μητέρα μου Φραγκίτσα (το γένος Μουρτζήλα), ήταν σπάνιος άνθρωπος, δοτική, εργατική, φιλότιμη, συμπονετική, με αλτρουισμό και με πολύ ανεπτυγμένες συναισθηματικές ευαισθησίες, αξίες και στάση ζωής. Στην περίοδο της κατοχής το 1941, μοίρασε κρυφά από τον πατέρα μου, μισή αποθήκη σιτάρι στους έχοντες ανάγκη συγχωριανούς.

»Στην Α΄ τάξη του Δημοτικού πήγα στους Άγιους Σαράντα στη Λάρισα. Στη Β΄ τάξη στο 6^ο Δημοτικό της. Συσσίτιο στους Άγ. Σαράντα. Όλες αυτές οι εικόνες σε εκείνη την τρυφερή ηλικία, όπου διαμορφώνεται ο χαρακτήρας των ανθρώπων, και σε συνδυασμό με το ευαίσθητο και συναισθηματικό κληρονομικό της μητέρας μου, συντέλεσαν να είμαι άρρηκτα συνδεδεμένος με τον γενέθλιο τόπο μου και την ευρύτερη περιοχή της Λάρισας.

»Πάντα μ’ ενδιέφερε η ιστορία γενικότερα, αλλά ειδικότερα του τόπου μας. Τυγχάνοντας τακτικός αναγνώστης τού τοπικού ημερήσιου τύπου, παρά τις επαγγελματικές υποχρεώσεις, με πολύ ενδιαφέρον διαβάζω τα άρθρα του ιατρού – ιστορικού ερευνητή Νικολάου Παπαθεοδώρου γύρω από την ιστορία (και τα πρόσωπα) της πόλης της Λάρισας. Εντύπωση μου προξένησε το ενδιαφέρον του και η αγάπη για την πόλη, σε κείμενα που έδειχναν άνθρωπο που κουβαλάει μεγάλο ψυχικό και πνευματικό πλούτο. Δεν τον γνώριζα, αλλά βασισμένος καθαρά στο  επιχειρηματικό και συναισθηματικό μου ένστικτο ότι πρόκειται περί πολύ ενδιαφέροντος πολίτη, πήρα την πρωτοβουλία να του τηλεφωνήσω για να γνωριστούμε από κοντά.

……………………………….

»Ο κ. Παπαθεοδώρου σε μια συνάντησή μας μου ανέφερε την προοπτική έκδοσης του παρόντος πονήματος και των τυχόν οικονομικών δυσκολιών που θα αντιμετώπιζε. Χωρίς δεύτερη σκέψη τού είπα, ‘‘προχωρήστε και μην ανησυχείτε’’, πιστεύοντας έτσι ότι σαν πολίτης της Λάρισας μπορούσα να συμβάλω με ένα λιθαράκι, ώστε να κρατηθεί η ιστορία της πόλης ζωντανή, για τις επόμενες γενιές…»

Τόσο απλά: ‘‘προχωρήστε και μην ανησυχείτε’’. Ο γενναιόδωρος κ. Λευτέρης. Για να μείνουν ζωντανές μέσα από τις καταγραφές του γιατρού, οι μνήμες της Λάρισας. Φιλόπατρις είναι αυτός που θέλει ζωντανή την πόλη του και ο Ελευθέριος Σαΐτης βεβαιώνει ότι δεν μπορεί να μείνει μια πόλη ζωντανή χωρίς να γνωρίζει το παρελθόν της.

Πρόσφερε μέγιστη υπηρεσία στην πόλη, βοηθώντας τους συμπολίτες να μπορούν, αν θέλουν, να έχουν ένα μεγάλο μέρος από τις μνήμες τής πόλης στο σπίτι τους. Για τούτο και τον θεωρώ ευεργέτη.

Ιδιαίτερα σ’ έναν χώρο που ο Έλληνας παρουσιάζει ελλειμματική συμπεριφορά, την Πατριδογνωσία.

Θα μεταφέρω ένα ακόμα απόσπασμα του σημειώματός του, που εκφράζει πώς μπορεί ένας σύγχρονος Έλληνας να σκέφτεται γόνιμα για την πατρίδα του:

«Πάντα μου άρεσε και μου αρέσει να διαβάζω Ιστορία, γιατί αποτελεί τον καλύτερο οδηγό για τη ζωή και τις επιχειρήσεις. Μιλώντας και λίγο επιχειρηματικά, η ιστορία μας και ο πολιτιστικός πλούτος που διαθέτουμε σαν χώρα (η ωραιότερη χώρα του κόσμου κατά τη γνώμη μου), θα μπορούσε να συντελέσει σημαντικά στην επίλυση πολλών οικονομικών προβλημάτων της, εάν γινόταν συστηματική, πρακτική και ρεαλιστική αξιοποίηση αυτού του κεφαλαίου. Τουρισμός και πολιτισμός συνδυάζονται άριστα αν υπάρχει αποφασιστικότητα, θέληση, πρακτικότητα, τόλμη χωρίς αρνητική νοοτροπία. Απλά πράγματα, απλές αλήθειες. Η Ελλάδα θα μπορούσε να είναι ένας επίγειος παράδεισος, το θερμοκήπιο της Ευρώπης, αν είχαμε άλλη νοοτροπία. Αυτή πρέπει να αλλάξουμε κάνοντας αρχή από το Νηπιαγωγείο και το Δημοτικό, από χθες. Αύριο θα είναι αργά».

Λόγια απλά, που εκφράζουν όσα έχουν πει με τόμους ολόκληρους μεγάλες προσωπικότητες της παγκόσμιας διανόησης, μελετώντας τον Ελληνικό Πολιτισμό.

Εύχομαι η πόλη να αναδείξει και άλλες προσωπικότητες που θα συμβάλλουν στην ανάδειξη της μνήμης και τη διατήρησή της, στην καλλιέργεια μιας πολιτιστικής ταυτότητας που θα καθοδηγεί τις επόμενες γενιές. Το ίδιο ισχύει και στον κοινωνικό τομέα με τους ευεργέτες τής πόλης, που χρέος μας είναι να τους μνημονεύουμε και να τους τιμούμε.

Κρατώ στα χέρια μου τον τόμο με τα κείμενα του γιατρού – ιστορικού ερευνητή κι εύχομαι να έχει υγεία, να συνεχίζει να γράφει τις μνήμες της Λάρισας, να μας μαθαίνει το χθες των ανθρώπων, αλλά και να φωτίζει με τη δίκαιη κρίση του γεγονότα που επηρέασαν τη ζωή της πόλης…

Για μια άλλη Λάρισα…

ΜΟΝΟΛΟΓΩΝΤΑΣ

---------------------------------------

Από τον Άγγελο Πετρουλάκη

---------------------------------------

Η Λάρισα αλλάζει. Όπως άλλαξε όταν για πρώτη φορά, ο δήμαρχος Αριστείδης Λαμπρούλης, έφερε στην καθημερινότητά της τους πεζόδρομους.

Παπακυριαζή, Πρωτοπαπαδάκη, Κούμα, Αντύπα…

Ήταν μια νέα πραγματικότητα, ανάμεσα σε αποδοκιμασίες, αλλά και επιδοκιμασίες. Γρήγορα, όμως, όλοι παραδέχθηκαν ότι ήταν μεγάλο και θετικό βήμα.

Ακολούθησαν και άλλοι… Φιλελλήνων, Πανός, Ανδρούτσου, Παπαναστασίου, Πατρόκλου, Βενιζέλου, Δευκαλίωνος, Φρίξου, Ρούσβελτ, Ασκληπιού και άλλοι. Από τους κατοπινούς δημάρχους.

Κάθε νέα επέμβαση άλλαζε και την όψη τού κέντρου, που όντως απόκτησε χαρακτήρα «ιστορικού κέντρου». Η πόλη σιγά σιγά έπαιρνε άλλη όψη, άλλη ταυτότητα. Μέχρι και χώρο στάθμευσης δίτροχων απέκτησε, πρόσφατα. Σημαντικό κι αυτό, άσχετα αν οι χρήστες των δίτροχων συνεχίζουν να τον αγνοούν, όπως και οι πεζοί ν’ αγνοούν ότι υπάρχει αρκετός χώρος γι’ αυτούς, ώστε να μένουν ελεύθεροι οι ποδηλατόδρομοι.

Και τώρα αλλάζει για μια ακόμα φορά. Κάδοι απορριμμάτων κρυμμένοι, δρόμοι ήπιας κυκλοφορίας, παρτέρια, μεγάλα πεζοδρόμια, λιγότερα αυτοκίνητα.

Όταν όλοι θα έχουμε συνηθίσει τη νέα πραγματικότητα, όλα θα είναι αλλιώς. Θα μπορούμε να χαρούμε μια πόλη διαφορετική.

Όμως… Ένα ακόμα ‘‘όμως’’ θα βασανίζει την καθημερινότητά μας, αν δεν αποφασίσει ο Δήμος και η Τροχαία να διαφυλάξουν τον χαρακτήρα τών πεζοδρόμων – δρόμων ήπιας κυκλοφορίας. Μέχρι τώρα, όσες εξετάσεις κι αν έχουν δώσει, απέτυχαν. Κι ας μην ισχυρισθούν το αντίθετο, γιατί η πραγματικότητα τους διαψεύδει και μάλιστα κραυγαλέα. Η ανεπάρκειά τους – ηθελημένη ή μη – είναι εμφανής. Χρόνια τώρα. Δεν είναι κάτι νέο. Αν ένας δημότης αφιερώσει τη μέρα του στο να φωτογραφίζει παραβάσεις, η συγκομιδή του θα είναι εκατοντάδες φωτογραφίες. Πολλές απ’ αυτές βλέπουν το φως τής δημοσίευσης στο διαδίκτυο.

Βέβαια, η βεβαίωση μιας παράβασης πονάει. Και πάντα θα υπάρχουν δικαιολογίες από μέρους των παραβατών και πάντα θα υπάρχει απαίτηση κατανόησης.

Όμως, δεν γίνεται να συνεχίζεται το φαινόμενο αυτό. Και ωράρια για φορτοεκφόρτωση πρέπει να θεσπιστούν, και να γίνουν σεβαστά, και άλλοι κανόνες πρέπει να ισχύσουν. Για να είναι το ιστορικό κέντρο έτσι όπως έχει σχεδιαστεί και αποτέλεσε όραμα γι’ αυτούς που αποφάσισαν για λογαριασμό μας.

Και οι οδηγοί; Και τα αυτοκίνητα; Πώς θα κινούνται για τις υποθέσεις τους; Πού θα σταθμεύουν;

Βάσιμα ερωτηματικά. Το κέντρο της πόλης συγκεντρώνει τον συντριπτικό αριθμό των δραστηριοτήτων. Από όλους τους χώρους. Τον ιατρικό, τον τραπεζιτικό, τον δικηγορικό, τον επιχειρηματικό, τον ψυχαγωγικό, τον πολιτιστικό και ό,τι άλλο μπορεί κανείς να υποθέσει. Δεκάδες χιλιάδες άτομα κινούνται για να τακτοποιήσουν τις ανάγκες τους.

Σαφώς και είναι μια σπαζοκεφαλιά, που θα πρέπει να λύσει κάθε δημοτική αρχή, όταν αποφασίζει να δώσει μια νέα εικόνα και ζωή στην πόλη. Γι’ αυτό και εκλέγεται. Για να σχεδιάσει το μέλλον, χωρίς να πλήξει βάναυσα το παρόν.

Βεβαίως κάποια βήματα απαιτούν θυσίες. Και κάποια άλλα κατανόηση. Όμως, αδιέξοδα δεν υπάρχουν. Οι ειδικοί επιστήμονες μπορούν να βρουν λύσεις, που να μην είναι οδυνηρές και που να θεραπεύουν τα προβλήματα.

Παράλληλα και οι δημότες πρέπει ν’ αντιληφθούν πως όταν σχεδιάζεται το μέλλον τής πόλης, κάποια δεδομένα θ’ αλλάξουν. Μια κάποια αποκέντρωση θα πρέπει να συμβεί. Τουλάχιστον σε δημόσιες υπηρεσίες. Με προσεκτικά μελετημένα βήματα. Τα πάντα μπορούν να γίνουν αρκεί να υπάρξει καλή διάθεση.

Άφησα τελευταίο το καυτό θέμα των τραπεζοκαθισμάτων των χώρων αναψυχής, για τα οποία συχνά γίνεται και λόγος, αλλά δίνονται και υποσχέσεις. Χρονίζει το πρόβλημα, γιατί τα θιγόμενα συμφέροντα είναι πολλά και μεγάλα. Όμως κι εδώ πρέπει να υπάρξει όχι απλά θέληση, αλλά και πράξη. Υπάρχουν σημεία που όντως απορεί κανείς για την εμφανή καταστρατήγηση του σχεδιασμού.

Το θέμα είναι λοιπόν η προστασία όλων όσων αποφασίζονται να υλοποιηθούν. Δεν είναι εύκολη υπόθεση, αλλά και ούτε αδιέξοδη. Από τη στιγμή που δεν υπάρχει ευσυνείδητος σεβασμός, ας υπάρξει σχολαστική αστυνόμευση.

Όταν πρυτανεύσει ο σεβασμός των σχεδιασμών και των αποφάσεων, όταν οι δημότες σεβαστούμε πως ό,τι γίνεται στοχεύει σε μια πιο όμορφη πόλη, η πόλη όντως θα έχει αλλάξει…