Τιμή για τη
Λάρισα η έλευση του Αλβανίας Αναστασίου.
-------------------------------------
Από τον Άγγελο Πετρουλάκη
-------------------------------------
Την Τρίτη, 6 Ιουνίου,
στην αίθουσα του Δημοτικού
Συμβουλίου της Λάρισας,
ο Αρχιεπίσκοπος Τιράνων,
Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας
μακαριότατος Αναστάσιος,
έπειτα από ομόφωνη απόφαση
του
δημοτικού συμβουλίου της πόλης,
θ ανακηρυχθεί επίτιμος δημότης
της πόλης.
Τον γνώρισα με τη μεσολάβηση του συμπατριώτη μας ζωγράφου Χρήστου
Παπανικολάου, σε μια από
τις επισκέψεις μου στα Τίρανα, πριν πέντε χρόνια. Κυριακή πρωί, παρακολουθώντας
τη λειτουργία στον εντυπωσιακό καθεδρικό ναό τής Αναστάσεως. Το ηχόχρωμα της
φωνής του ένιωθα να με μαγνητίζει. Θα τη
χαρακτήριζα νεανική και μεστή, γαλήνια. Πάντως όχι φωνή ογδοντάχρονου
ανθρώπου…
Ήξερα σε γενικές γραμμές την πορεία του και επίσης
σε γενικές γραμμές το έργο του και την προσφορά του. Ο δε συμπολίτης μας
ζωγράφος Χρήστος Παπανικολάου, την προηγούμενη ημέρα, είχε την καλοσύνη να μου
μιλήσει με λεπτομέρειες και για το έργο του στην Αλβανία…
Η προσωπικότητα του Αναστάσιου είναι ίσως η πλέον κυρίαρχη στη γείτονα
χώρα, αφού από τον Ιούλιο
του 1991, πρωταγωνιστεί σε όλους τους τομείς τής κοινωνικής προσφοράς. Είκοσι
έξι ολόκληρα χρόνια, ο Αναστάσιος, αρχικά ως Πατριαρχικός Έξαρχος και στη
συνέχεια ως Αρχιεπίσκοπος Τιράνων Δυρραχίου και Πάσης Αλβανίας (24 Ιουνίου 1992),
οικοδομεί την Ορθόδοξη Εκκλησία τής Αλβανίας με μοναδικό σκοπό τη θεραπεία τής ψυχής τού ανθρώπου και την εμφύσηση
σ’ αυτήν της ελπίδας.
Η επιλογή τού Αναστασίου δεν ήταν τυχαία. Το
Οικουμενικό Πατριαρχείο ήξερε ότι επέλεγε τον καλύτερο στρατιώτη τής
Ορθοδοξίας, δοκιμασμένο για χρόνια στην Αφρική, όπου το έργο του ήταν τεράστιο.
***
Ο Αναστάσιος Γιαννουλάτος γεννήθηκε στον Πειραιά στις 4–11-1929, όπου και τελειώνει το Γυμνάσιο
(1947) με άριστα (19.9/11). Το 1952 παίρνει το πτυχίο τής Θεολογικής Σχολής τού
Πανεπιστημίου Αθηνών, επίσης με άριστα (9,53). Χειροτονείται διάκονος το 1960
και ιδρύει το Διορθόδοξο Ιεραποστολικό Κέντρο «Πορευθέντες» (1961). Με εντολή
τής Ιεράς Συνόδου τής Εκκλησίας τής Ελλάδος, συγγράφει τα Βοηθήματα για τους
διδάσκοντες στα Μέσα Κατηχητικά Σχολεία τής Εκκλησίας τής Ελλάδος (1960-62).
Χειροτονείται αρχιμανδρίτης το 1964 και την ίδια
χρονιά ξεκινά την Ιεραποστολική του
προσπάθεια στην Aνατολική Aφρική.
Πραγματοποιεί μεταπτυχιακές σπουδές
Θρησκειολογίας, Eθνολογίας, Ιεραποστολικής, Aφρικανολογίας στα Πανεπιστήμια
Aμβούργου και Mαρβούργου Γερμανίας· ερευνητική εργασία στο Makerere University
College, Kαμπάλα, Oυγκάντα, ως υπότροφος του γερμανικού Ιδρύματος Alexander von
Humboldt (1965-69). Διδάκτωρ τής Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών
(1970, ομόφωνα άριστα). Στη διάρκεια των σπουδών του στη Γερμανία εξυπηρέτησε
ιερατικώς τους εκεί Έλληνες εργάτες και φοιτητές.
Μελέτησε τα διάφορα θρησκεύματα (Ινδουισμό, Βουδισμό,
Ταοϊσμό, Κομφουκιανισμό, Αφρικανικά θρησκεύματα, Ισλάμ) στις χώρες που ακμάζουν
(Ινδία, Ταϊλάνδη, Κεϋλάνη, Κορέα, Ιαπωνία, Κίνα, Κένυα, Ουγκάντα, Τανζανία,
Νιγηρία, Βραζιλία, Καραϊβική, Λίβανο, Συρία, Αίγυπτο, Τουρκία κ.α.)
Τον Νοέμβριο 1972 χειροτονήθηκε Τιτουλάριος Επίσκοπος
Aνδρούσης. Ως Γενικός Διευθυντής τής «Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος»
προώθησε διάφορα θεολογικά, εκπαιδευτικά, οικοδομικά και εκδοτικά προγράμματα
της Εκκλησίας.
Έκτακτος Καθηγητής τής Ιστορίας των Θρησκευμάτων
τού Πανεπιστημίου Aθηνών (1972-76) και στη συνέχεια Τακτικός Καθηγητής
(1976-97).
Πρωτοστάτησε στη σύγχρονη αναγέννηση της Εξωτερικής
Ιεραποστολής της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Στη δεκαετία 1981-91, ως Τοποτηρητής της
I. Μητροπόλεως Eιρηνουπόλεως – Ανατολικής Αφρικής (Κένυα, Ουγκάντα, Τανζανία),
ίδρυσε και οργάνωσε την Πατριαρχική Σχολή «Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος», την
οποία διηύθυνε επί δεκαετία.
Χειροτόνησε περισσότερους από εξήντα Αφρικανούς
κληρικούς και χειροθέτησε περισσότερους από σαράντα αναγνώστες – κατηχητές,
προερχομένους από οκτώ αφρικανικές φυλές· συγχρόνως προώθησε τις μεταφράσεις τής
Θείας Λειτουργίας σε τέσσερις αφρικανικές γλώσσες. Μερίμνησε για τη
σταθεροποίηση εκατόν πενήντα περίπου ορθοδόξων ενοριών και πυρήνων και την
ανέγερση δεκάδων ναών. Ανήγειρε επτά ιεραποστολικούς σταθμούς και φρόντισε για
τη δημιουργία σχολείων, αλλά και ιατρικών σταθμών.
Οι μελέτες του, οι πραγματείες του, οι συμμετοχές
του σε συνέδρια και οι τίτλοι του εκατοντάδες.
Ποιον άλλον θα μπορούσε να επιλέξει το Πατριαρχείο για να αναστήσει τη
δολοφονημένη, από τον Χότζα, Εκκλησία τής Αλβανίας; Ούτως ή άλλως η Εκκλησία της Ελλάδος δεν έδειχνε
καμιά προθυμία για να τον χρησιμοποιήσει προς δικό της όφελος. Προτιμούσε να
προσφέρει την εμπιστοσύνη της σε άλλους…
***
Ο Εμβέρ Χότζα τον Μάιο του 1944 ανέλαβε πρόεδρος της Εθνικής Αντιφασιστικής Επιτροπής Απελευθέρωσης της Αλβανίας.
Με το τέλος τής γερμανικής κατοχής, τον Νοέμβριο του 1944, η Επιτροπή αυτή
μετονομάστηκε σε Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση της Αλβανίας και ο Χότζα
ανέλαβε καθήκοντα πρωθυπουργού. Τον Μάρτιο του 1946, η Συνταγματική
Εθνοσυνέλευση, που είχε εκλεγεί λίγους μήνες νωρίτερα, κήρυξε ως πολίτευμα της
Αλβανίας τη λαϊκή δημοκρατία.
Η θρησκεία τελεί υπό διωγμόν. Ένας διωγμός που
επισημοποιείται στις 13 Νοεμβρίου τού 1967 όταν η κυβέρνηση Χότζα με διάταγμα κατήργησε
όλες τις θρησκευτικές κοινότητες και ανακήρυξε την χώρα επίσημα αθεϊστική∙
μοναδική στον κόσμο.
Στην Αλβανία όσοι γεννώνται από το 1944 και μετά
δεν ξέρουν τι σημαίνει θρησκεία. Βέβαια οι μεγαλύτεροι κρατούν μέσα τους όσα
είχαν διδαχθεί και πίστευαν, αλλά η τρομοκρατία είναι τόση που δεν τολμούν ούτε
κρυφά, σπίτι τους, να εκδηλώσουν οτιδήποτε έχει σχέση με πίστη.
Εκκλησίες γκρεμίζονται, μοναστήρια διαλύονται και
ερημώνουν. Δεκαετίες ολόκληρες το καθεστώς τού Χότζα ξήλωνε ό,τι είχε σχέση με
τη θρησκεία, ιδιαίτερα με την Ορθοδοξία. Κατεδάφιζε εκκλησίες, φυλάκιζε
χριστιανούς.
Μέχρι που σε κάποια στιγμή το καθεστώς γκρεμίζεται. Μετά από 46 χρόνια η
Εκκλησία ή ό,τι έχει απομείνει ζωντανό απ’ αυτήν, αρχίζει ν’ αναπνέει ελεύθερα. Έστω δειλά στην αρχή.
Το 1991 ο Οικουμενικός Πατριάρχης
Κωνσταντινουπόλεως, αποφάσισε να στείλει τον Αναστάσιο στην Αλβανία, για να
υποβάλει έκθεση σχετικά με τη θρησκευτική κατάσταση της χώρας. Ο Αναστάσιος
βρήκε χίλιες εξακόσιες κατεστραμμένες εκκλησίες και μόνο είκοσι δύο ηλικιωμένους
ιερείς εν ζωή, από τους τετρακόσιους σαράντα που υπηρετούσαν στην Αλβανία πριν
από τον κομμουνισμό.
Οι Αλβανοί, ήταν, ωστόσο, διψασμένοι για
θρησκευτική ελευθερία και πολλοί συγκεντρώνονταν για τις ακολουθίες στους
αγρούς, όπου τίποτα δεν είχε απομείνει από τις εκκλησίες τους, εκτός από
σπασμένες καμπάνες.
Ο Αναστάσιος είδε την απελπισία στα πρόσωπα των
Αλβανών. «Σκέφτηκα, ποιος θα βοηθήσει
αυτούς τους ανθρώπους; Ποιος θα τους δώσει ελπίδα; Είπα στον εαυτό μου: Αν έχεις πίστη, μείνε και αγωνίσου. Αν δεν έχεις,
πήγαινε σπίτι», είπε σε μια συνέντευξή του χρόνια αργότερα.
Έτσι, έμεινε.
Ιεράρχης ασύλληπτων ψυχικών δυνάμεων και αντοχών.
Έχει γράψει ήδη την ιστορία του στην Αφρική. Δεν είναι μόνο Ποιμένας, είναι και
Ηγέτης. Χαλκέντερος, οραματιστής, ταπεινός.
Αφήνει μια πορεία ιδιαίτερα λαμπρή για ν’ αναστήσει
την Ορθοδοξία στην Αλβανία. Ξεκινά από το μηδέν. Έχει μπροστά του μόνο ερείπια,
έχει μπροστά του πεντάφτωχους, απελπισμένους, φοβισμένους, κατατρεγμένους.
Στα χρόνια που ακολουθούν, ο Αρχιεπίσκοπος
Αναστάσιος πάλεψε για να ξεπεραστούν αιώνες εθνικής και θρησκευτικής
εχθρότητας, ώστε να δημιουργηθεί μια νέα Εκκλησία.
«Ήταν
μια εκκλησία εντελώς διαλυμένη.... Από το 1944 που ανέλαβε το κομμουνιστικό
καθεστώς έγινε ο διωγμός που όλοι ξέρουμε στη Ρωσία και στις υπόλοιπες
Βαλκανικές Χώρες. Από το 1967 όμως προχώρησαν σε κάτι πιο ολοκληρωτικό.
Απαγόρευσαν με το Σύνταγμα οποιαδήποτε θρησκευτική έκφραση. Η Αλβανία έγινε το
μοναδικό ‘‘αθεϊστικό κράτος’’ της υφηλίου. Η Εκκλησία κατέρρευσε εντελώς…», θα μου πει τότε, στην πρώτη συνάντησή
μας.
Το έργο του τεράστιο, ανυπολόγιστο. Ανασυγκροτεί
πάνω από τετρακόσιες ενορίες. Ιδρύει Θεολογική - Iερατική Aκαδημία στο
Δυρράχιο, Εκκλησιαστικό Λύκειο στο Aργυρόκαστρο και στο Δυρράχιο, σχολή της
Βυζαντινής Μουσικής στα Τίρανα, που λειτουργούν σε ιδιόκτητα συγκροτήματα και
με οικοτροφεία. Δημιουργεί Εργαστήρια τής Εκκλησίας (τυπογραφείο, κηροπλαστείο,
ξυλουργείο, αγιογραφίας και αποκαταστάσεως εικόνων).
Αναστηλώνει όλες τις κατεστραμμένες εκκλησίες και μοναστήρια και προκαλεί
τεράστια άνθηση της Ορθοδοξίας σ’ ολόκληρη την Αλβανική ύπαιθρο. Συνολικά, αφού συστήνει Τεχνική Yπηρεσία
τής Eκκλησίας και ανοικοδομεί περισσότερους από εκατόν πενήντα νέους ναούς,
αναστηλώνει πάνω από εξήντα ναούς και μοναστήρια-πολιτιστικά μνημεία και
επισκευάζει περισσότερους από εκατόν εξήντα ναούς και εβδομήντα εκκλησιαστικά
κτήρια για σχολεία, νεανικά κέντρα, κέντρα υγείας, ξενώνες, εργαστήρια,
συσσίτια για τους φτωχούς κ.λ.π.), στο σύνολο 450 κτήρια.
Στο κέντρο τών Τιράνων, με μια ενδιαφέρουσα
αρχιτεκτονική άποψη, ανεγείρει τον μεγαλόπρεπο καθεδρικό ναό της Αναστάσεως του
Κυρίου, στου οποίου το υπόγειο δημιουργεί μια εντυπωσιακή συνεδριακή αίθουσα,
πολλαπλών χρήσεων και πολλούς ακόμα χώρους πολιτιστικών ενδιαφερόντων.
Mόρφωσε και χειροτόνησε διακόσιους νέους
κληρικούς. Ίδρυσε πενήντα Κέντρα Νεολαίας σε διάφορες πόλεις. Φρόντισε για τη
μεταφραστική προσπάθεια, την έκδοση λειτουργικών και άλλων θρησκευτικών
βιβλίων.
Ανέπτυξε τη φιλανθρωπική μέριμνα της Εκκλησίας, με
διανομή εκατοντάδων τόνων τροφίμων, ιματισμού, φαρμάκων. Ίδρυσε την πρώτη
ορθόδοξη αλβανική εφημερίδα Ngjallja (Aνάστασις), το παιδικό περιοδικό Gëzohu
(Χαίρε), το νεανικό περιοδικό Kambanat (Καμπάνες), την επιστημονική επιθεώρηση
Kërkim (Αναζήτηση), το δελτίο «News from Orthodoxy in Albania», αλλά και
Ραδιοφωνικό σταθμό.
Παράλληλα με την ανασύσταση της Ορθόδοξης
Εκκλησίας, ανέπτυξε πρωτοποριακά
προγράμματα στους τομείς εκπαιδεύσεως, υγείας, κοινωνικής προνοίας, αγροτικής
αναπτύξεως, πολιτισμού και οικολογίας. Ίδρυσε το Διαγνωστικό Ιατρικό Κέντρο
με είκοσι τέσσερις ειδικότητες και τρία πολυιατρεία σε άλλες πόλεις· το
Πανεπιστήμιο «Λόγος» στα Τίρανα, επίσης το πρώτο στην Αλβανία Ινστιτούτο
Επαγγελματικής Κατάρτισης με έξι ειδικότητες στα Tίρανα και με τέσσερις
ειδικότητες στο Αργυρόκαστρο, Επαγγελματικό Λύκειο στο Μεσοπόταμο, τρία Δημοτικά
Σχολεία – δίγλωσσα στα Τίρανα, στο Δυρράχιο και στο Αργυρόκαστρο, Οικοτροφείο
Μαθητριών Λυκείου στο Βουλιαράτι, δέκα επτά νηπιαγωγεία σε διάφορες πόλεις.
Φρόντισε για την κατασκευή δρόμων, υδραγωγείων, γεφυρών, την επισκευή δημοσίων
σχολείων, κ.α. Ιδρυτικό μέλος και Πρόεδρος της Διομολογιακής Βιβλικής Εταιρείας
τής Αλβανίας και ιδρυτικό μέλος τού Διαθρησκειακού Συμβουλίου τής Αλβανίας, και
αμέτρητες άλλες δραστηριότητες.
***
Η προσωπικότητα του Αναστασίου αποκτά διεθνείς προεκτάσεις, όμως, στην κρίση τού Κοσσυφοπεδίου (1999),
όταν οργανώνει ένα ευρύτατο ανθρωπιστικό πρόγραμμα και βοηθά 33.000 περίπου
πρόσφυγες σε διάφορα μέρη της Αλβανίας.
Ακολουθούν οι πλημμύρες του 2002 στις περιοχές της
Λέζας, Μπερατίου, Αργυρόκαστρου και του 2010 της Σκόδρας, με τον Αναστάσιο να
προσφέρει ουσιαστική και ανεκτίμητη βοήθεια στους κατοίκους που επλήγησαν από
τις θεομηνίες.
Με δικές του πρωτοβουλίες δόθηκε εργασία σε
χιλιάδες ανθρώπους, δημιουργήθηκαν σοβαρά έργα κοινωνικής υποδομής και η Ορθόδοξη
Εκκλησία τής Αλβανίας αναδείχθηκε σε πολυδύναμο πνευματικό και αναπτυξιακό
παράγοντα της χώρας.
Συγχρόνως αγωνίσθηκε για την άμβλυνση των αντιθέσεων
στα Βαλκάνια.
Το 2000, κατόπιν προτάσεως τριάντα τριών
Ακαδημαϊκών της Ακαδημίας Αθηνών και πολλών προσωπικοτήτων της Αλβανίας, υπήρξε
υποψήφιος για το Βραβείο Νόμπελ της Ειρήνης.
Θα έλεγα, χωρίς ίχνος επιφύλαξης, ότι αυτός ο
Ιεράρχης συνεισφέρει τα μέγιστα και όσο κανείς άλλος στον παγκόσμιο διάλογο για
την αλληλοκατανόηση και την αλληλεγγύη ανθρώπων και λαών. Μιλά για την αρμονική σχέση του ανθρώπου με τον Θεό και, κατ’ επέκταση,
με τον εαυτό του, τον συνάνθρωπό του και τη φύση. Το όραμά του είναι μια
«παγκόσμια κοινότητα», μέσα στην οποία συνυπάρχουν αρμονικά η διαφορά και η
ενότητα. Η διαφορά συνίσταται ότι κάθε πρόσωπο είναι μοναδικό και
αναντικατάστατο. Η ενότητα στο ότι κάθε πρόσωπο μοιράζεται τα πάντα∙ ο άλλος
αποτελεί την ιδρυτική πράξη της ζωής.
«Ύπαρξη σημαίνει συνύπαρξη, άνθρωπος
σημαίνει συνάνθρωπος, λόγος σημαίνει διάλογος».
Τα όντα και τα πράγματα,
οι άνθρωποι και οι λαοί, τα έθνη και οι πολιτισμοί, μπορούν να συνυπάρξουν
αρμονικά μέσα στη μεγάλη κοσμική λειτουργία που λέγεται ζωή. Σκοπός της αγωγής είναι η προαγωγή της
αυτογνωσίας, της κοινωνικότητας και της οικολογικής ευαισθησίας∙ η ενότητα του
ανθρώπου με τον εαυτό του.
Ο Αναστάσιος Αλβανίας είναι ο μεγάλος πνευματικός
ηγέτης της εποχής μας, ο διανοούμενος της αγάπης, η τεράστια πνευματική
προσωπικότητα που μπορεί να προσφέρει όραμα και ελπίδα στον άνθρωπο του 21ου
αιώνα. Σ’ αυτόν τον άνθρωπο, που διακατέχεται από αμέτρητες αγωνίες και
αμφισβητήσεις, ο Αναστάσιος προσφέρει μια πρόκληση – πρόσκληση: Την αναζήτηση του βαθύτερου νοήματος της
ζωής, τη βαθύτερη ενότητα που συνδέει την ανθρωπότητα στη συμπαντική της
διάσταση. Χρειάζεται μια ανάβαση από την απλή πληροφόρηση και τη γνώση στη
σοφία, που δίνει στην κρίση μας διορατικότητα, θέα στο όλον, και στην ανθρώπινη
συμπεριφορά, τη δημιουργικότητα και την επιείκεια. Η σοφία δεν ταυτίζεται με
την εξυπνάδα ή την πολυμάθεια. Είναι
προϊόν μιας γενικότερης εσωτερικής πνευματικής ωριμότητας, μιας ευρύτερης
συνθέσεως ευφυΐας, εμπειρίας και γνώσεως, διαύγειας πνευματικής και καλοσύνης.
Ο 20ος αιώνας που ίσως υπήρξε ο πλέον
συγκλονιστικός της εμπεδωμένης ανθρώπινης ιστορίας, υπήρξε και χώρος ανάπτυξης
ποικίλων φιλοσοφικών ρευμάτων, κάποια από τα οποία επηρέασαν την πολιτική σκέψη
και δράση. Κανένα από αυτά τα φιλοσοφικά ρεύματα, τα οποία και υπήρξαν η
διάδοχη κατάσταση της νεωτερικότητας, δεν θεράπευσαν τον άνθρωπο και την αγωνία
του. Αντίθετα, ο λόγος του Αναστάσιου,
από τα μέσα της δεκαετίας του ’60 καλεί τον άνθρωπο σε μια άλλη θεώρηση της
ζωής.
Ο λόγος του
καυστικός, ενίοτε και αιρετικός, για την εποχή, αφού δεν διστάζει να
καυτηριάσει και τα κακώς κείμενα εκκλησιαστικών και πολιτικών ηγετών, αναδεικνύεται
παγκόσμιος. Δεν αφορά μόνο την Ορθοδοξία και το Χριστιανισμό, αλλά και για
άλλες θρησκείες όπως το Ισλάμ, τον Βουδισμό, τον Ινδουισμό, τις Αφρικανικές
θρησκείες, καθώς και τα ιστορικά δρώμενα που διατρέχουν τον μισό 20ο
αιώνα και την χαραυγή του 21ου. Απέναντι στα μεγάλα προβλήματα και
ιδιαίτερα αυτό της προσφυγικής κρίσης, καλεί την Ευρώπη να σεβαστεί την
ανθρώπινη δημιουργία σε όλο της το εύρος.
«Η Ευρώπη έχει μία παράδοση που πρέπει να
σεβαστεί. Θεμελιώθηκε στον Αρχαίο Ελληνικό Πολιτισμό, στο Ρωμαϊκό Δίκαιο και
στη Χριστιανική Πίστη», λέει χαρακτηριστικά, τονίζοντας ότι η Δύση δεν έχει προσέξει την αδικία
και τη φτώχεια.
«Να υψώσουμε τη φωνή μας στην Ευρωπαϊκή
Ένωση και να τους πούμε, κοιτάξτε δεν μπορείτε να μιλάτε για μία Ένωση
αλληλεγγύης, όταν δείχνετε αυτή την περίεργη εγωκεντρική στάση για τον δικό σας
τον τόπο. Η
Δύση δεν έχει προσέξει τί σημαίνει αδικία και τί σημαίνει ανέχεια, και πού μπορεί
να οδηγήσει τους λαούς η φτώχεια.
»Ο Δυτικός Κόσμος οφείλει να
συνειδητοποιήσει ότι η αδικία και η φτώχεια στην ανθρωπότητα, για τα οποία ο
ίδιος έχει μεγάλο μερίδιο ευθύνης, διευκολύνουν την εκμετάλλευση του
θρησκευτικού συναισθήματος. Η θρησκευτικότητα δεν είναι απλώς ένα κοινωνικό
επιφαινόμενο. Όπως και η ανθρώπινη νόηση, ανήκει στο DNA του ανθρώπου. Είναι
πολύτιμη για την επιβίωση και την πρόοδό του».
Σε ερώτησή μου, κατά την πρώτη συνάντησή μας, για
την οικονομική κρίση, είχε απαντήσει: «Μιλάμε
για την ελευθερία τού ανθρώπου, αλλά ουσιαστικά λατρεύουμε την ελευθερία των
αγορών. Ανώνυμες ομάδες έχουν κάνει την οικονομία μια λογιστική αξία, την οποία
την χειρίζονται με άγνωστες και δόλιες προθέσεις. Έτσι εμείς, από ελεύθερα πρόσωπα, έχουμε καταντήσει να είμαστε υποψήφιοι
υπόδουλοι σε συμφέροντα που δεν τα ξέρουμε, ανωνύμων. Όλα αυτά είναι μία κρίση
ηθική. Μία κρίση αξιών.
»Πού
είναι η ελευθερία, που τη χάσαμε στον φιλελευθερισμό; Πού είναι ο γνήσιος
φιλελευθερισμός, που τον χάσαμε στην ιδιοτέλεια; Πού είναι η αγάπη, που την
έχουμε χάσει στον ερωτισμό. Και πού είναι ο γνήσιος έρωτας, που τον έχουμε
χάσει στο σεξ. Και για να μιλήσω και για
εμάς τους θρησκευόμενους. Πού είναι η πίστη, που την έχουμε χάσει σε μια τυπική
θρησκευτικότητα. Και πού είναι η γνήσια θρησκευτικότητα, που την έχουμε χάσει
σε μια τυπολατρία;»
Είναι συγκλονιστικό σ’ έναν κόσμο που συχνά η
ελευθερία του χάνεται μέσα σε διάφορα ολοκληρωτικά συστήματα, αλλά και που έχει
μετατρέψει τον φιλελευθερισμό σε μέσον διεκδικήσεων από ορισμένες κατηγορίες
ανθρώπων εις βάρος άλλων, με αποτέλεσμα την καταπίεση και τον παραγκωνισμό
σημαντικών αναγκών μεγάλων κοινωνικών στρωμάτων, να υψώνονται φωνές και δράσεις
όπως αυτές του Αναστασίου.
Ελευθερία ασφαλώς δεν σημαίνει ασυδοσία, παράβαση
των ηθικών κανόνων με πρόσχημα το δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού. Δεν σημαίνει
αδιαφορία για τα δικαιώματα των άλλων. Η ελευθερία για να επιβιώσει, χρειάζεται
απαραιτήτως την υπευθυνότητα. Σε όλα τα επίπεδα, το προσωπικό, το οικογενειακό,
το τοπικό, το παγκόσμιο, ελευθερία χωρίς υπευθυνότητα είναι κατ' εξοχήν
επικίνδυνη.
«Περισσότερο,
όμως, από ο,τιδήποτε άλλο, η ιδιοτέλεια είναι αυτή που υπονομεύει την
υπευθυνότητα και αλλοιώνει τον χαρακτήρα της ελευθερίας. Η περιστροφή γύρω από
το είδωλο του εαυτού μας με τις ποικίλες μορφές και τα χρώματα που παίρνει, με
συνεχή αναζήτηση του ατομικού συμφέροντος, την ατομική ικανοποίηση, την
αλαζονεία. Ο πιο αδίστακτος εχθρός τής
ελευθερίας, ο εγωκεντρισμός, γίνεται πιο ύπουλος όταν κρύβεται στο συλλογικό
εγώ ομάδων ή λαών. Αυτόν τον πειρασμό και αυτήν την ολίσθηση πρέπει
ιδιαίτερα να αποφεύγουν ταλαντούχοι άνθρωποι. Το να έχει κανείς ικανότητες,
μόρφωση, ευκαιρίες, πλουσιοπάροχα από τον Θεό σημαίνει ευθύνη»., υποστηρίζει ο Αναστάσιος.
***
Δυστυχώς σε μια απλή δημοσιογραφική αναφορά δεν μπορεί να σκιαγραφηθεί η προσωπικότητα του
παγκόσμιας εμβέλειας ιεράρχη. Άλλωστε για τις ιδέες, τη σκέψη του και το έργο
του, έχουν γραφεί εκατοντάδες χιλιάδες σελίδες. Εγώ το μόνο που θα ήθελα να
καταθέσω, κλείνοντας τούτο το άσημο κείμενο, είναι πως θεωρώ τον εαυτό μου
ευτυχή και πλούσιο, συνάμα, γιατί είχα την τύχη και την τιμή να τον συναντήσω.
Λέω συχνά πως το ταξίδι μας σε τούτη τη ζωή, τις
μόνες ανεκτίμητες περιουσίες που αποκτά, είναι τα βιβλία που στάθηκαν σταθμοί
αναπνοών και οι άνθρωποι που σημάδεψαν τη σκέψη μας. Στάθηκα τυχερός. Δίπλα
στην ολύμπια μορφή τού Ιωάννη Θεοδωρακόπουλου, τη στοχαστική τού Κωνσταντίνου
Τσάτσου, τη σεμνή του Κώστα Τσιρόπουλου, ήρθε η γλυκύτατη και πανανθρώπινη του
Αλβανίας Αναστασίου…
Η πόλη μας θα τον υποδεχθεί και θα τον τιμήσει.
Μεγάλη συνεισφορά σ’ αυτό ανήκει στο συμπατριώτη μας Χρήστο Παπανικολάου που
εδώ και δέκα οχτώ χρόνια βρίσκεται δίπλα στον Αρχιεπίσκοπο, διδάσκοντας
αγιογραφία και αγιογραφώντας το παρεκκλήσι του καθεδρικού ναού και τον ναό
πλέον…
Είθε η σκέψη του Αναστάσιου και οι λόγοι του να
βρουν ανοιχτές τις καρδιές των ανθρώπων…
----------------------------------------
Δημοσιεύθηκε στην έντυπη Larissa net την Παρασκευή, 2 - 6 - 2017.
